1- ارتباط مؤثر از چند بخش تشكيل شده است، يكى از آن‌ها توانايى بيان احساسات است. يكى از روش‌های خوب براى اين كار، استفاده از ضمير اول شخص است براى مثال من از دست تو ناراحت هستم.
2- قسمت دوم يك ارتباط مؤثر، پذيرش احساسات ديگران و احترام به حق ديگران براى بيان احساسات و عواطف است. براى مثال اگر كسى به ما بگويد از كارى كه كردى خيلى ناراحت شدم بايد اين احساس را بپذيريم چرا كه بسيار صادقانه بيان شده است.
3- قسمت سوم يك ارتباط مؤثر، توانايى ارتباط روشن است. اين توانايى هنگامى كه رساندن اطلاعات صحيح مطرح است، ضرورت بيشترى می‌یابد مثل ارائه راهنمايى و دستورالعمل يا انجام يك تكليف و يا آموختن مهارتى جديد.
4- بخش چهارم اين توانايى، ابراز وجود است؛ يعنى ايستادگى بر آنچه كه آن را باور داريم و در پى آن هستيم براى برقرارى يك ارتباط درست.
5- با رفتار و گفتار مثبت سرمشق و الگوی فرزندان خود باشید.
6- برای گوش دادن به حرف‌های فرزند خود وقت بگذارید.
7- ارتباط با فرزند اگر بر پایه محبت و عشق باشد، سبب ایجاد اعتماد به نفس در او می‌شود.
8- ارتباط مؤثر والدین، رمز موفقیت فرزندان است.
9- به جای فرزندان تصمیم نگیرید، آن‌ها می‌خواهند مستقل باشند. فقط با ارتباط خوب و مؤثر می‌توانید به فرزندان توجه کنید و حامی آن‌ها باشید.
10-به والدین توصیه می‌شود از واکنش‌های کلیشه‌ای مثل عبارت «مرد که گریه نمی‌کند» در مورد پسر نوجوان خود بپرهیزند. با احساسات او همدلی کنند و به آن‌ها احترام بگذارند. الگوی مناسبی برای فرزندان خود باشند و او را تشویق کنند تا دوستان صمیمی برای خود پیدا کند و احساساتش را برای آن‌ها بیان کند.
11-والديني محبت كننده و در عين حال قاطع باشيم
وقتي صحبت از قاطع بودن به ميان می‌آید، برخي از والدين تصور مي‌كنند كه جدي و قاطع بودن به اين معناست كه مثلاً پرخاشگر باشيم و يا اين كه چنانچه فرزندمان از ما پيروي نكرد، با زور و خشونت مواردي را به او تحميل كنيم. حال آن‌که در مقوله‌های تربيتي، قاطع و جدي بودن به اين معناست كه از اصولي پيروي كنيم و قوانيني براي فرزندانمان داشته باشيم، به علاوه، اصرار به اجراي آن قوانين در خانواده وجود داشته باشد. ثبات خُلق و ثبات انديشه و رفتار در والدين ضروري است. چنانچه اصول تربيتي خود را تغيير دهيم و به گفته‌های خود چندان اعتقادي نداشته باشيم، فرزندان به اصول و قوانين خانواده پايبند نخواهند شد. پس جدي و قاطع بودن به معناي آن است كه در اجراي اصول و قوانين خانواده باري به هر جهت رفتار نكنيم.
12-همه چيز به موقع و در زمان خود بايستي انجام پذيرد
چنانچه كودكان از قوانين خانواده پيروي نكنند و حتي خلاف آن عمل كنند، براي مثال در جمع فاميل رفتاري از آن‌ها سر بزند كه مطابق با موازين تربيتي نباشد، آيا لازم است كه مثلاً در جمع مورد تنبيه يا سرزنش قرار گيرند؟ مسلماً نه؛ يادآوري نكات تربيتي و قوانين مورد نظر به كودك بايستي در منزل و به طور خصوصي صورت گيرد. كودكان براي قضاوت ديگران راجع به خودشان اهميت فراواني قائل‌اند و چنانچه در حضور ديگران مورد توبيخ قرار گيرند رنجيده خاطر می‌شوند و در پاره‌اي موارد رفتارهاي تلافي جويانه از آن‌ها سر خواهد زد. چنانچه حريم خانواده امنيت و اطمينان لازم را براي كودك فراهم كند، او به راحتي می‌تواند اشتباهات خود را بپذيرد و هر موردي را كه به او تذكر داده شود تغيير دهد.
فرزانه حسن‌زاده نمین
روانشناس و درمانگر خانواده و کودک
